گنج بی پایان
آراء و اندیشه های امام خمینی کلید حل مشکلات جهان اسلام است. هرچند این موضوع برای بسیاری از مسلمانان و متفکران جهان اسلام کاملا روشن است لاکن ترفندهای مداوم استکبار جهانی و دشمنان اسلام ناب محمدی که هدفی جز تضعیف و نهایتا به فراموشی سپردن الگوهای عملی، رهایی بخش و انسان ساز اندیشه و راه و روش امام را ندارند بعضا در اذهان مفرض یا جاهل و ساده لوح القاءگرایی مطلب است که امام خمینی پدیده ای تاریخی بود و با رحلت ایشان دوران وی نیز به سر آمده و مسایل را بایستی به صورتی دیگر حل و فصل کرد. آنان از عظمت اندیشه و عمل امام غافلند. آنان از خود نمی پرسند که چگونه هنوز اندیشه ابن سینا و غزلهای حافظ مورد استفاده قرار می گیرند و سرمشق می شوند، چگونه راه وروش و آراء دانشمندان ومتفکران عالم حتی تا قرنها بعد الگوی کار وعمل است لاکن امام خمینی که توانست اسلام ناب محمدی را در عصر حاضر معرفی کند و دین خدا را به مرحله اجرا درآورد و رژیم ستمگر ریشه داری را که مورد حمایت قدرتهای مخرب عالم بود براندازد و در این عالم خاکی طرحی نو دراندازد نمی تواند مورد تقلید قرار گیرد؟
نه تنها دوران امام بسر نیامده بلکه در سحرگاه زندگی جاودان خویش است و کشور اسلامی ایران برای پای بندی به اسلام ناب محمدی و حفظ استقلال و ارزشهای معنوی خویش راهی جز پیمودن راه امام ندارد و هر انحراف کوچکی از این راه خدای ناکرده اسباب انحرافات بزرگتر و نهایتا سقوط در آتش خشم الهی است که این انقلاب محصل خون شهداست و مورد عنایت پروردگار عالم. درباره لزوم پیمودن راه امام در تمام ابعاد و نه فقط در مسایل مربوط به توسعه، فراوان می توان استدلال کرد لاکن در اینجا بهتر است برای شاهد مثال نمونه کوچکی از نظریات ابراز شده درباره ایشان را - چه از طرف دوست و چه از طرف دشمن - بیاوریم که در واقع نوعی بازنگری و امعان نظر نسبت به اندیشه و عمل آن حضرت است، و چه بهتر که به عنوان حسن آغاز، کلام مقام معظم رهبری - شاگرد ارجمند مکتب امام و جانشین او مورد توجه قرار گیرد که "امام خمینی گنج بی پایان است".
در اکثر قریب به اتفاق سخنرانیها و پیامهای ایشان، یاد و نام امام خمینی علاوه بر تعظیم و تکریم به عنوان الگوی عملی و قاطع حل مشکلات مطرح شده است و با آنچنان جملاتی زیبا که جمع آوری این جملات کتاب بزرگی خواهد شد برای شناخت و معرفی هرچه بهتر بنیانگذار جمهوری اسلام ایران و تردیدی نیست که تمامی تلاش مقام معظم رهبری، حاکمیت راه امام است: "راه او راه ما، هدف او، هدف ما و رهنمود او مشعل فروزنده ماست". (38)
بعد از بیان این جمله ژرف از کلام رهبر مسلمانان جهان ببینیم رهبر مسیحیان جهان (پاپ) درباره امام چه می گوید: "در مورد آیت الله خمینی و آنچه او در کشورش و بخش و سیعی از جهان انجام داد باید با احترامی عظیم و تفکری عمیق اظهارنظر کرد". (39)
آیا می توان بدون ایمانی بیکران به حقانیت دین پروردگار و شناختی عمیق از جامعه و مقتضیات زمان، عالم و آدم را این گونه دگرگون ساخت. با چند جمله دیگر و بدون نیاز به شرح و تفسیر، این بخش را به پایان می رسانیم.
واشنگتن پست: "آیت الله خمینی یکی از رهبران ریاضت کش و انعطاف ناپذیر اسلام بود که شاه ایران را برانداخت و آمریکا را تحقیر کرد. او محققی شگفت آور بود و سیاستمداری زیرک". (40)
وزیر دفاع سوریه: "راه امام خمینی راه رستگاری ملتهای محروم است" (41)
روسینیس پاپا استانیدس (نماینده سندیکای کارگران یونان) : ". . . عقیده دارم که امام خمینی نمرده است . . . اگر تفکر انسانی وجود داشته باشد همه رهبران دنیا از یونان و سایر کشورها روش رهبر دانای ایران را درک نموده و آن را الگویی برای خود قرار دهند. " (42)
نشریه الدیار (لبنان) : "امام خمینی همه معادلات سلطه گری ریشه دار در دنیا را تغییر داد. " (43)
رهبر مسلمانان غنا: ". . . امام خمینی تا ابد زنده است و انفاس قدسیه اش در سراسر جهان طنین انداز خواهد بود" (44)
هنری پرشت (کاردار آمریکا در ایران در رژیم شاه) : "ما تجربیات سختی از انقلاب اسلامی داشته ایم. تردیدی نیست که آیت الله خمینی یکی از مردان بزرگ تاریخ در این قرن بود. . . او مردی بود که شخصیتش درک نشد. " (45)
نشریه السفیر (لبنان) : "این پیرمرد با اراده سردمداران کاخ سفید را به پشت کیسه های شن و سنگرهای بتونی کشاند و جنبش تغییر نظام را در شوروی سابق رعت بخشید. (46)
پدر آرنستو کاردینال (روحانی مسیحی و مبارز نیکاراگوئه) : ". . . خداوند همه ما را موفق بدارد که راه و خط امام خمینی را ادامه دهیم. " (47)
یاکوب بلازویچ (از کمیته مرکزی اتحادیه کمونیستی یوگسلاوی) : "برخی از ما در نابینایی سیاسی خود حقایقی مانند سرنگونی شاه و اخراج آمریکا را در این انقلاب نمی بینند. بیش ازصد سال است که این مارکسیسم کاذب ما، در راههای ضعیف انقلاب حرکت می کند. " (48)
پروفسور حامد الگار: "امام خمینی تجلی تمام ابعاد اسلام است". (49)
مجله هفتگی پروفیل (چاپ وین) : " هر رهبر انقلابی که عملکرد و گفته های آیت الله خمینی را نصب العین خودش قرار دهد قادر به تغییر سیستم غربی به یک جامعه اسلامی خواهد بود. " (50)
بی نظیر بوتو: "پیامهای امام خمینی در آینده نیز چراغ هدایت مسلمانا ن است و ملتهای مسلمان در آینده نیز از پرتو نورانی افکار و اندیشه های والای حضرت امام استفاده خواهند کرد. " (51)
ویلیام لوئیس و مایکل لدین در کتاب "شکست رسوای آمریکا": "نگاهی به رویدادهای گذشته نشان می دهد تا بروشنی دریابیم که آیت الله خمینی اهمیت استراتژیکی ایران را در معامله خاورمیانه بهتر از پرزیدنت کارتر ارزیابی کرده است. از این پس مسلم است که ممالکی از مصر و اسرائیل گرفته تا عربستان سعودی و عراق و امارات خلیج فارس باید پی آمدهای انقلاب ایران را تحمل کنند. " (52)
روزنامه لاسوئیس (چاپ ژنو) : "میلیونها مسلمان شیعه در مرگ آیت الله خمینی به سوگ نشستند اما غرب بیش از آنکه متاثر و متاسف باشد احساس آسودگی می کند. " (53)
بی بی سی: " صرف نظر از اندوهی که ممکن است از مرگ هر انسانی پیدا شود و یا احترامی که ما در غرب برای مردممان قائلیم این را نباید ناگفته گذاشت که در مغرب زمین کسان بسیاری هستند که پس از درگذشت آیت الله نفس راحتی خواهند کشید و خوشحال خواهند شد که آیت الله دیگر زنده نیست. " (54)
ژنرال هایزر (درباره تصمیم امام خمینی به بازگشت به ایران علیرغم تمام تمهیدات جهانی غرب برای جلوگیری از این امر) : "خطر بالقوه اصلی که به فاجعه ای برای آمریکا منجر می شد بازگشت سریع خمینی به ایران بود. " (55)
البته متفکران و دانشمندان و سیاستمداران و سایرین، چه در داخل و منطقه و چه خارج ایران و در سطح جهان درباره امام خمینی بسیار گفته و نوشته اند که حتی دسترسی به تمامی آنها کار بسیار دشواری است. تاکنون برابر آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی صدها کتاب (بیش از دو هزار جلد) در ایران و جهان و بیش از 700 رساله کارشناسی ارشد و دکتری در داخل و خارج درباره امام خمینی و انقلاب اسلامی برشته تحریر درآمده است که این روند همچنان ادامه دارد. (56)
اندیشه های امام خمینی حتی از طرف دشمنان ایشان مورد تحقیق و تقلید قرار می گیرد چنانکه بعضی از متفکران اشاره کرده اند حتی برژینسکی معاونت امنیت ملی کارتر نظریه خود را از آراء امام خمینی اخذ کرده است. (57) (نظریه او درباره جنگ دوم جهانی مبتنی است بر جمله معروف امام خمینی (خون بر شمشیر پیروز است) با این وجود بعضی از متفکران اعم از نویسندگان داخلی و خارجی اعتقاد دارند که امام نه تنها در میان دشمنان که در میان دوستان هم غریب است.
نکته مهم دیگری که باید بدان توجه کرد این است که علیرغم بررسی مسایل گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و. . . از دیدگاه امام خمینی و برگزاری نشستهای مهمی چون سمینار بررسی سیره عملی و نظری امام، امام و عاشورا، سمینار بررسی نظریات اقتصادی امام، سمینار اندیشه های دفاعی امام و. . . که هر ساله برگزار می شود و در خارج از کشور نیز به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی، رحلت امام و. . . مجلاسی برپا می گردد، اگر بخواهیم حضرت امام را در مقوله هایی مانند اقتصاد، سیاست، توسعه و . . . هرچند که در آنها صاحب نظر بوده اند، محدود کنیم، در واقع از شناخت حقیقت دور افتاده ایم.
اندیشه و سیره امام خمینی، یعنی راه امام خمینی، راه اسلام ناب محمدی است که همه علوم می توانند در قالب و مسیر آن شکل متفاوت دیگری با آنچه تاکنون بوده اند بخود گیرند و در واقع از مسیر کفر و ضلالت به مسیر حق تغییر جهت دهند. بنابراین وقتی جنبه های گوناگون زندگی اجتماعی مانند اقتصاد، سیاست، فرهنگ ، هنر و. . . را از دیدگاه امام مورد تحقیق قرار می دهیم در واقع می خواهیم ببینیم این گونه معارف بشری چگونه و در چه جهتی با چه اهدافی، با چه شرایط و تناسب و میزانی می تواند در مسیر حق یعنی همان مسیر وصول به آن جامعه متعالی مکتب اسلام ناب محمدی قرار گیرد و به پیش رود، همان گونه که بدون نام امام این انقلاب در هیچ جای جهان شناخته نمی شود، بدون توجه به سیره و اندیشه های ایشان نیز که مورد تاکید مداوم مقام معظم رهبری است، در هیچ زمینه ای جمهوری اسلامی که میراث رنج و تلاش و استقامت طولانی اوست موفقیت مطلوب را بدست نخواهد آورد. لذا مطالعه دقیق و عمیق نظریات امام در هر برنامه ریزی اجتماعی - و حتی شخصی - در جمهوری اسلامی پیش شرط موفقیت است. زیرا که امام خمینی تجسم اسلام ناب محمدی در عصر اکنون است.
علاوه بر این توجه دقیق به این نکته ضروری است که نظریات حضرت امام چند بعدی است و کلیتی غیر قابل تفکیک را تشکیل می دهد. همچنان که قرآن چنین است، همچنان که سنت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) چنین است. همچنان که نظریات انبیاء و ائمه معصومین علیهم السلام چنین بوده است و امام نیز شاگرد و وارث این مکتب است لذا وقتی مثلا درباره نظریات امام در زمینه اقتصاد یا توسعه بررسی و تحقیق می کنیم بایستی در نظر داشته باشیم که این نظریات از نظریات ایشان درباره سیاست هنر یا عرفان جدا نیست.
نظریات وسیره امام در مجموع کلیت و تناسبی یکپارچه دارد که بدون در نظر داشتن آن تحقیق و بررسی در زمینه های خاص به اهداف کامل خود نخواهد رسید. اسلام یک مکتب یکپارچه و تمام و کمال است و برای اجرای هر بعدی تمام ابعاد آن بایستی لحاظ شود و گرنه حاصل همان "نومن ببعض و نکفر ببعض" در می آید.
اصول توسعه از دیدگان امام خمینی:
قبل از ورود به این مبحث یادآوری چند نکته علاوه بر آنچه درباره یکپارچگی نظریات امام و لزوم منظور داشتن آن به عنوان کلیتی غیر قابل تجزیه و انفکاک در پایان بخش قبل ذکر شد - ضروری است.
اول - امام خمینی کلمه توسعه را در پیامها و بیانات خود بکار نبرده اند، اگر هم باشد بسیار نادراست. آن حضرت بیشتر از عباراتی نظیر "بازسازی"، "نوسازی"، " تعمیر"، "بناکردن"، "ساختن"، "آباد کردن" استفاده کرده اند.
دوم - در نظر امام بازسازی و آباد کردن کشور بدون احیاء فرهنگ اصیل اسلامی، زدودن آثار طاغوت از جامعه و ترقی در سایر زمینه ها مانند عدالت اجتماعی، آموزش و پرورش، خودسازی، تقوا و. . . میسر نیست. همانطور که اشاره شد توسعه از نظر معظم له امری فراگیر و همه جانبه است و تمامی عرصه های حیات آدمی را در بر می گیرد که این معنی خیلی وسیعتر و عمیق تر از مفهوم توسعه در ادبیات کارشناسان فن است. آنان علیرغم اینکه در دهه های اخیر توسعه را علاوه بر مفهوم اقتصادی شامل سایر عرصه ها مانند سیاست، آموزش، و غیره می دانند، لاکن هرگز هیچکدام به خودسازی و ارتباط با خداوند متعال و لحاظ کردن توسعه به عنوان یک تکلیف شرعی نمی پردازند. در آراء حضرت امام تمامی این مفاهیم منظور شده است.
بنابراین در آراء ایشان امر توسعه دارای مقدماتی لازم و منظور داشتن شرایط و اقداماتی همگام و توام با مدیریت توسعه ضروری و اجتناب ناپذیر است.
سوم - تقسیم بندی اصول توسعه و لواحق آن که در این مقاله بیان می شود از پیامها و بیانات حضرت امام در زمانهای مختلف و بصورتی کلی استخراج شده است، طبعا می تواند به صورتهای گوناگونی طبقه بندی و بررسی شود. لاکن در هر صورت این تقسیم بندی ها به منظور درک بهتر اندیشه معظم له بوده است و همواره امکان طبقه بندی و درک عمیق تر نظریات چنان شخصیتی وجود دارد.
با توجه به نکات مزبور محورهای توسعه از دیدگاه حضرت امام در 5 اصل معرفی می شود
1. معنویت
2. استقلال (فکری و عملی)
3. مردمی بودن یا اتحاد همه مردم در امر توسعه
4. عدالت
5. تغییر وضع محرومین و مستضعفین.
سعی می شود حتی الامکان نمونه هایی از کلام امام بدون تو ضیح زاید نقل شود. تا تصویری روشن از نظریات ایشان در موارد مذکور بدست داده باشیم:
1- معنویت:
از دیدگاه حضرت امام معنویت، اساس هر حرکت و تحرک بشری است و بدون اعتقاد و ایمان، اعمال بشر اساسا ناقص و ابتر خواهد بود.
"اگر ایمان وارد قلب شود، کارها اصلاح می شود". (58)
"اگر جنبه ایمان مردم تقویت شد، همه امور براحتی انجام می شود. " (59)
"ارزشهای معنوی ارزشهای همیشگی است". (60)
"من نمی توانم باور کنم که کسی مبادی معنوی نداشته باشد و برای مردم کوشش کند. "
"همه بدبختی ها از ضعف ایمان و سستی یقین است" (61)
"اگر ایمان به خدا و عمل برای خدا در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و سایر شوون زندگی بشر وارد شود، پیچیده ترین مشکلات امروزی جهان به آسانی حل می شود. " (62)
جنبه های عمده این معنویت برای سازندگی و توسعه از قرار ذیل است:
الف: اتکال به خداوند
"با اتکال به خداوند عظیم است که می توانیم آشفتگی های این مملکت را و خرابیهای این مملکت را بازسازی کنیم. " (63)
ب: حفظ ارزشها:
"مسایل اقتصادی و مادی اگر لحظه ای مسئولین را از وظیفه ای که بر عهده دارند منصرف کند خطری بزرگ و خیانتی سهمگین است. " (64)
"آن روزی که مجلسیان، خوی کاخ نشینی پیدا کنند. . . و از این خوی ارزنده کوخ نشینی بیرون بروند. آن روزی است که ما برای کشورمان باید فاتحه بخوانیم. " (65)
"باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هرچه بهتر مردم بنماید، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند. " (66)
ج: خودسازی:
"ما باید در هر قدمی که برای پیروزی پیش می رویم، هر قدمی که برای ساختن کشورمان پیش می رویم، چند قدمی برای ساختن خودمان، برای پیروزی بر نفس خودمان، برای پیروزی بر شیطان باطنی خودمان قدم برداریم. " (67)
د: قیام برای خدا و رضای او
"بدون هیچ اغراض شخصیه قیام کنیم و این کشور را از سر، و از نو بسازیم. " (68)
ه: تکلیف شرعی:
از نظر حضرت امام توسعه کشور یک تکلیف الهی، یک واجب الهی است و برای انجام آن با عزم و اراده تمام باید مشغول کار شد.
"مهم این است که انسان در آن وقتی که وقت کار است تکلیفش را بداند. شما می دانید که این مملکت احتیاج به کار دارد، احتیاج به بازسازی دارد. " (69)
2- استقلال و آزادی:
حضرت امام به استقلال و بخصوص استقلال فکری و فرهنگی بسیار بها می دهند. " بزرگترین فاجعه برای ملت ما این وابستگی فکری است که گمان می کنند همه چیز از غرب[است] و ما در همه ابعاد فقیر هستیم. " (70)
"این وابستگی فکری، وابستگی عقلی، وابستگی مغزی به خارج منشا اکثر بدبختی های ملتها و ملت ماست. " (71)
"اگر ما از وابستگی فکری بیرون بیائیم همه وابستگی ها تمام می شود. " (72)
"ما می خواهیم زندگی فقیرانه داشته باشیم ولی آزاد و مستقل باشیم. " (73)
"آزادی یک نعمت بزرگ الهی است". (74)
"ما مصائب را به خاطر رسیدن ملتمان به آزادی و استقلال تحمل خواهیم کرد. " (75)
"ما ارزش حیات را به آزادی و استقلال می دانیم. " (76)
"قانون اسلام مسبب آزادیها و دموکراسی حقیقی است، و استقلال کشورها را نیز تامین می کند. " (77)
از نظر حضرت امام آزادی واقعی در اسلام است و آزادی غربی که موجب تباهی است، نه تنها آزادی نیست بلکه نوعی دیگر از وابستگی است.
"آزادی به شکل غربی آن، که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می شود، از نظر اسلام و عقل محکوم است. " (78)
"انحطاط و سقوط بشر، به علت سلب آزادی او و تسلیم در برابر سایر انسانهاست". (79)
ادامه ...........
